Süleymaniye 535 Ada Avan Projesi

 

Tarihsel önemi ve simgesel değeri ulusal ve uluslararası kültür kurumları tarafından tescillenmiş olan Süleymaniye Kentsel Yenileme Bölgesi’nin büyük kısmı, bugün tarihsel anlatılarla keskin bir tezat oluşturacak şekilde bir yıkıntı alanı. Külliye’nin Haliç’e bakan yamacındaki kent dokusu anıtsal binalar dışında neredeyse tamamen yok olmuş durumda.

 

Bir zamanlar İstanbul’un tarihi kent merkezinde canlı bir hayatın aktığı bu bölge 20. Yüzyılın sonlarında giderek yıprandı, eskidi, tarihi kimliğini kaybetti, 21. yüzyılda ise bir çöküntü alanı haline geldi. Bu proje ile Süleymaniye Kentsel Yenileme Bölgesi içinde “535 Ada” olarak tarif edilen alan Vefa Caddesi, Sarı Beyazıt Sokak, Vefa Türbesi Sokak ve Azep Askeri Sokak ile sınırlanan imar adasına öneri yapıldı. Semte adını veren Ebul Vefa Camisi’nin bulunduğu bu ada uzun bir dönem boyunca semtin kültür merkezlerinden biri oldu.

 

Getirilen ana öneriler şu şekilde:

 

• Bölge’nin güney yönündeki iki girişini tarif eden Vefa Caddesi ile Kirazlımescid Sokak kritik önemde. Bu iki eksenin güçlendirilmesi, zemin seviyesinde sürekliliğin sağlanması, kesişim noktalarına özel önem verilmesi alanın bütününün canlanması için aşamalı bir yol haritasını mümkün kılacak.

 

• Bölge’nin işlevsel çeşitliliğinin sağlanması için ticari işletmelerin ve girişimcilerin alana girmesini sağlayacak küçük ölçekli ticari birimlerin zemin kullanımını artırması sağlanmalı.

 

 

• Yakın çevredeki İstanbul Üniversitesi ve diğer eğitim kurumları düşünüldüğünde büyük alanlı konut birimlerindense mümkün olduğu kadar küçük konut birimlerin önerilmesi kritik önemde.

 

• Vefa Caddesi Şehzade Külliyesi ile Süleymaniye Külliyesi’ni birbirine bağlayan, arada Ebulvefa Külliyesi ve Atıf Efendi Kütüphanesi gibi İstanbul’un çok önemli kültürel anıtlarının bulunduğu, Vefa Bozacısı gibi özgün ticari mekanları olan tematik bir kültür rotasına dönüşme potansiyeline sahip. Vefa Caddesi’nin bu bütüncül perspektif doğrultusunda aşamalı bir dönüşüm ile canlandırılması hedeflenmeli.

 

 

• Kirazlımescid Sokak Bozdoğan Kemeri’nin doğal bir kapı oluşturduğu Haliç’e doğru açılan önemli bir eksen. Çevredeki binaların yıkılmış olması sayesinde bu özgün perspektifin daha okunaklı hale geldiği bu sokağın Bölge’ye giriş kapısı olma niteliği güçlendirilmeli.

 

• Orta ve uzun vadede Bölge’nin Zeyrek ve Haliç kıyı şeridi ile ilişkisini sağlayacak aktif kullanılan yaya güzergahları önerilmeli. Bunu sağlamak için İMÇ’nin dönüşümü cazip potansiyeller barındırmakta. Türkiye’nin modern mimarlık tarihinin önemli eserlerinden biri olan bu kompleksin topografyaya oturan terasları araç yollarının aşılması ve üçüncü boyutta cazip rotalar oluşturulması için pek çok imkana sahip. İMÇ’nin mevcut sorunlarının da çözümüne katkı sağlayacak bu dönüşüm sayesinde giderek bir kültür ve rekreasyon havzası haline gelen Haliç’in hem Zeyrek hem de Süleymaniye Dönüşüm Bölgesi ile güçlü bağlantılar kurması sağlanabilir.

 

• 535 Ada’nın bir diğer önemli özelliği ise yapıların çevreleyen farklı dokulardaki duvarlar. Farklı tarihsel dönemlere ait, birbirinden farklı dokudaki yüksek duvarlar özel alanların sınırlarını belirleyen ana mimari unsur olarak öne çıkıyor. Kimi zaman yapının beden duvarı, kimi zaman da bahçe duvarı niteliğindeki duvarların sınır tanımlama, üzerindeki açıklıklarla geçirgenlik düzeyini belirleme işlevi önemli. Süleymaniye bölgesi duvarın bu tür kullanımları açısından zengin örnekler sunuyor.